شرح چهل حدیث که با عنوان اربعین حدیث نیز شناخته می‌شود، یکی از آثار اخلاقی و عرفانی امام‌خمینی(ره) است که آن را در سال‌های جوانی و به زبان فارسی تألیف کرده است. ایشان در این کتاب ارزشمند، چهل روایت از سخنان چهارده معصوم(ع) را که اغلب از کتاب اصول کافی است، با استفاده از مفاهیم اخلاقی و ظرایف عرفانی توضیح می‌دهد. قصد ایشان این بوده است که شرح چهل حدیث برای سیروسلوک عملی و تربیت اخلاقی قابل‌استفاده باشد. به همین دلیل، شرح و توضیح احادیث در آن، به‌گونه‌ای است که کتاب تا حد امکان، خالی از پیچیدگی‌های علمی و نظری باشد. حجم کتاب به‌علت تفصیل مطالب، نزدیک به ۹۰۰ صفحه است و احادیث شریف به ترتیبی خاص قرار گرفته‌اند تا مخاطبِ کتاب را در سیر اخلاقی و عرفانی خود، به‌نحو مناسبی یاری دهند. ۳۳ حدیث نخست به مفاهیم اخلاقی و ۷ حدیث پایانی به مضامین عمیق عرفانی اشاره می‌کنند. شایان ذکر است که نوشتن کتابهای چهل حدیث یا اربعینیات در سنت اسلامی، پیشینۀ درخور توجهی دارد و عالِمان بزرگی، همچون شیخ بهایی، عبدالرحمن جامی، علامه مجلسی و شهید اول، کتابهایی در این زمینه تألیف کرده‌اند. عامل ترغیب‌کنندۀ این بزرگان به نوشتن این کتاب‌ها توصیۀ روایتی از اهل‌بیتD به حفظ چهل حدیث در میان امت اسلامی است.