فلسفه، دانشی است که بنیانِ همۀ دانش‌ها و مباحث اساسی را بررسی می‌کند. حال، اگر این بررسی، خودِ فلسفه را در برگیرد، اصطلاحاً به آن «فلسفۀ فلسفه» می‌گویند. به‌بیان‌دیگر، فلسفه، موضوعات و مفاهیم محوریِ خود را نیز وامی‌کاود و می‌کوشد ضمن بیان پرسش‌های مختلف دربارۀ حقیقتِ خود، به آن‌ها پاسخ دهد. نویسنده، این کتاب را با محوریت فلسفۀ فلسفۀ اسلامی نوشته است و از آنجا که حکمت متعالیه در جریان عقلیِ خاصی رشد یافته، مباحث این کتاب را در پرتوِ این مکتب گرد آورده است. موضوع این جلد، روش‌شناسی و معرفت‌شناسی فلسفۀ اسلامی است و در آن، دربارۀ چیستی این روش‌ها و حقیقتشان سخن به میان آمده و مفاهیم اساسی آن‌ها بررسی شده است. موضوعات هفت جستار این کتاب عبارت‌اند از: معیار بداهت تصوری مفاهیم بدیهی، مؤلفه‌های معرفت یقینی، نوع برهان مورداستفاده در فلسفه، انواع کنش‌های عقل نظری، شهود عقلی، روش اشراقی و نیز بهره‌گیری از دین و عرفان نظری در حکمت متعالیه.