ابن‌سینا فیلسوف بزرگ اسلامی، بخش اول کتاب اشارات و تنبیهات خود را با منطق آغاز کرده است. او در این قسمت، با رویکردی خاص و متفاوت، نکات و مسائل ویژه‌ای از منطق را بیان کرده است. از همین رو، «منطق» اشارات و تنبیهات از کتابهای بسیار مهم در حوزۀ منطق به‌حساب می‌آید و توجه افراد بسیاری به روش و مباحث آن جلب شده است. کتاب ماهیت منطق و منطق ماهیت شرح نهج اول و دوم بخش منطق کتاب اشارات و تنبیهات ابن‌سینا به‌قلم مهدی عظیمی است. نویسنده در این کتاب، به تبیین و تحلیل شروح دو متفکر و منطق‌دان بزرگ، یعنی خواجه‌نصیرالدین طوسی و فخر رازی، بر نهج اول و دوم منطق اشارات می‌پردازد. نویسنده، این کتاب را در دو بخش صورت‌بندی می‌کند: نهج اول که در آن، به مدخلِ منطق و بحث‌های مقدماتی منطق می‌پردازد و نهج دوم که در آن، از کلی‌های پنج‌گانه یا کلیات خمس سخن می‌گوید. او در بخش نخست، مفاهیم و موضوعات اساسی منطق را بیان و چرایی و چیستی منطق را بررسی می‌کند و در کنار این‌ها به تحلیل زبان‌شناسی منطقی می‌پردازد. همچنین، او از الفاظ، مفرد و مرکب بودن آن‌ها و نیز ذاتی و عرضی و اقسامشان سخن به میان می‌آورد. در بخش دوم کتاب که بیشتر ناظر به تعریف است، جنس، فصل، نوع، ماهیت، حد تام، تعریف رسمی کلی‌های پنج‌گانه و آسیب‌شناسی منطقِ تعریف را بررسی می‌کند.