شیخ مرتضی انصاری در عالم فقاهت و تحقیق اصول فقه، سرآمد است و از او با عنوان خاتم‌الفقها والمجتهدین یاد می‌کنند. شیخ انصاری در اواخر قرن دوازدهم هجری در دزفول به دنیا آمد و چون از خانواده‌ای روحانی برخاسته بود تا دوران طفولیت را گذراند، سر از مدرسه علمیه درآورد. نخل و نارنج، شرح حال علمی و واگویی حیات اجتماعی شیخ انصاری است که پس از چندین سفر طولانی و کوتاه‌مدت به کربلا و نجف و نیز اقصانقاط ایران برای تحصیل علم، سرانجام برای بار دوم، سر از نجف اشرف درآورد و محضر علمای بسیاری را در آن خطه درک کرد. چیزی نگذشت که او خودش عالمی برجسته گردید و در حوزه علمیه نجف چون نگینی درخشان، شروع به تابیدن کرد. جدا از اثرگذاری‌اش بر فضای اسلام و عالم تشیع، تأثیر او بر کسانی چون میرزای شیرازی و سید جمال‌الدین اسدآبادی پوشیده نیست و از چشم‌های نویسنده کتاب نیز در امان نمانده است.