بسیاری از فلسفه‌پژوهان در ایران، فلسفۀ ملاصدرا، یعنی حکمت متعالیه را اوج تاریخ فلسفۀ اسلامی و نیز پیونددهندۀ عرفان و برهان و قرآن باهم می‌دانند. در این تحلیل، ملاصدرا با تغییر در مبانی فلسفی و الهام از معارف سنت اسلامی توانسته است نظام فلسفی عمیقی را شکل دهد که از یک‌سو موافق اندیشه‌های متفکرانِ پیش از خود، در معارف مختلف باشد و از سوی دیگر، به اوج هماهنگی با آموزه‌های دین اسلام برسد. حسن معلمی در این کتاب، با تبیین مبانی حکمت متعالیه و بررسی ابداعات ملاصدرا، درصدد معرفی برجستگی‌های فلسفۀ صدرایی و نیز تناسب و هماهنگی آن با معارف کلامی و عرفانی است. علاوه بر این، به‌گفتۀ نویسنده، هدف از تألیف این کتاب، تهیۀ متنی برای تدریس حکمت متعالیه در دانشگاه بوده است. دوازده فصل کتاب، بیان‌کنندۀ دوازده آموزۀ اساسی حکمت متعالیه است؛ ولی نویسنده تعداد این اصول را بیش از این دانسته و تکمیل آن‌ها را به پژوهش‌های دیگری موکول کرده است. این آموزه‌ها عبارت‌اند از: معرفت‌شناسیِ حکمت متعالیه (وجود ذهنی)، اصالت وجود، تشکیک در وجود، ربط علّی (وجود رابط)، بسیط الحقیقة کلّ الأشیاء، وحدت شخصی وجود، برهان صدّیقین، قاعدۀ الواحد، حرکت جوهری، اتّحاد عقل و عاقل و معقول، تجرّد علم خیالی.