شخصیت اصلی کتاب «آمریکایی» مردی خودساخته‌ای است که در خانوادۀ مهاجری در آمریکا متولدشده و با وجود داشتن شرایط سخت، توانسته به‌عنوان شهروند آمریکایی به مدارج قضایی و سیاسی بالایی دست یابد، اما با وجود این، زمانی که تلاش می‌کند در راه عدالت گام بردارد، با مشکلات متعدد مواجه میشود. توصیۀ رهبری: من نمی‌دانم شما چقدر با وضع دموکراسی‌های غربی و انتخابات آنجا آشنا هستید. هرچه در این زمینه اطلاع پیدا کنید و معلوماتتان بیشتر شود، به ناکامی دموکراسی غربی و تحزب -که پایۀ آن دمکراسىِ آن‌چنانی است- بیشتر پی خواهید برد. کتابی هست که بعید است شما آن را مطالعه کرده باشید -لابد کمتر وقت میکنید بخوانید- این کتاب از یک رمان‌نویس معروف آمریکایی به نام «هوارد فاست» است -ظاهراً هنوز هم زنده است و شاید ده، دوازده جلد کتاب دارد؛ بنده هم بعضی از کتاب‌هایش را دارم و خیلی از آنها را خوانده‌ام- او یک رمان‌نویس بسیار خوبی است؛ قدری هم چپ می‌زند؛ البته چپ به‌اصطلاح آمریکایی‌ها. می‌دانید در اصطلاح آمریکایی‌ها، چپ کسی است که یک‌ذره اسم عدالت و تأمین اجتماعی و امثال این واژه‌ها را بر زبان بیاورد و یا در کتابی بنویسد. او کتابی دارد به نام «آمریکایی» که شرح‌حال شخصی است که پدر و مادرش از یکی از کشورهای ظاهراً اروپای شرقی، با آن زحمات از اقیانوس اطلس عبور کردند و همراه با مهاجران اروپایی، خودشان را به امریکا رساندند و دنبال شغل و کار و نان بخورونمیر بودند. ظاهراً در امریکا اینطور است که کسی که در آنجا متولد شود، آمریکایی است؛ یعنی شهروند آنجاست. برای آن شخص هم که اشاره کردم، شناسنامۀ آمریکایی گرفتند؛ با اینکه پدر و مادرش آمریکایی نبودند. در این کتاب، مراحل رشد و تربیت و پیشرفت و دورۀ کلاس قضایی دیدن و قاضی شدن و بالاخره وارد مبارزات انتخاباتی شدن این فرد شرح داده‌شده است. در مقدمۀ کتاب هم مترجم می‌نویسد که این رمان است، اما واقعیت دارد؛ شرح‌حال فلان کس معروف در فلان ایالت امریکاست. آدم وقتی این کتاب را می‌خواند، واقعاً می‌فهمد که انتخابات یعنی چه...! 15/9/1375