رمان سه‌جلدی «گذر از رنج‌ها» بر تجربه‌های گران‌بها و تاریخی مردم روسیه از ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۹ بنا شده و تصویرگر نشیب و فرازهای جنگ جهانی اول، انقلاب اکتبر و جنگ‌های داخلی است. از سویی نادرترین رمانی است که نه از نگاه پرورش‌یافتگان سوسیال‌دموکراسی روسیه، بلکه از دید یک اشراف‌زاده نوشته شده است که نخست با انقلاب شوروی از در ستیز برخاست اما به‌تدریج و در پی ظهور ثمرات عینی اجتماعی انقلاب، از هواداران پرتلاش آن شد و به انقلاب پیوست. توصیۀ رهبری: «من بارها مثال قصه‌های انقلاب اکتبر را گفته‌ام. یکی کتاب «گذر از رنج‌ها»ی الکسی تولستوی است که فوق‌العاده است... » «وقتی انقلاب خودمان را با انقلابِ سوسیالیستىِ شوروىِ سابق مقایسه میکنم، می‌بینم انقلاب ما خیلی بهتر از آن انقلاب است؛ اما همان انقلابِ خشنِ غیرقابل پذیرش، عده‌ی بی‌شماری از روشنفکران، نویسندگان و شعرای درجه‌ی یک روسیه‌ی آن زمان را جذب کرد. حتی کسانی هم که ابتدا مخالف انقلاب سوسیالیستی بودند، پس از مدّتی، جذب آن شدند. یکی از آن مجذوبین آلکسی تولستوی است که من یکی دو بار، به مناسبتی اسم او را در جمع بعضی از شما آقایان که به اینجا آمده بودید، آورده‌ام؛ چون از او خیلی خوشم می‌آید. او که چند کتاب معروف هم دارد، نویسنده‌ی عجیبی است. آلکسی تولستوی تا سال ۱۹۲۵ میلادی، ضدانقلاب بوده است و حتّی از کشور فرار می‌کند و به قول آقایان، به‌اصطلاح به‌عنوان «عنصر سفید» آن روزگار، به آلمان یا فرانسه می‌رود. ولی پس از مدّتی که به شوروی برمی‌گردد، کتاب «گذر از رنج‌ها» را می‌نویسد. نمی‌دانم این کتاب را دیده‌اید یا نه؟ «گذر از رنگ‌ها» رمانی بسیار عالی در بابِ انقلابِ سوسیالیستىِ شوروی است. این آدم که ابتدا ضدانقلاب بوده است، چنین کتابی می‌نویسد.» بیانات در دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگی کشور 22/04/1373