رمان دن آرام، رمانی چهارجلدی و حماسی از نویسندۀ شناختهشدۀ روس است. سه جلد اول این مجموعه، بین سالهای 1925 تا 1932 نوشته و در مجلۀ شوروی منتشر شدند و نوشتن جلد چهارم آن، در سال 1940 پایان یافت. این رمان، بهعنوان یکی از مهمترین آثار ادبیات روسیه در قرن بیستم بهحساب میآید و داستان تنازعات و مشکلات خانوادۀ «دون کازاک» را در جنگ جهانی اول، انقلاب روسیه و جنگ داخلی این کشور روایت میکند. لازم به ذکر است که شولوخف با نوشتن این اثر، برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال 1965 شد. هنگامیکه آخرین جلد این رمان منتشر شد اهالی مسکو شبانه جلوی کتابفروشیها صف کشیدند و در آن دوران «میخائیل شولوخوف» به قهرمان ملی شوروی تبدیل شده بود. اهمیت این رمان آنقدر بود که ماکسیم گورکی «دن آرام» را تنها با جنگ و صلح قابلمقایسه میدانست. «دن آرام» علاوه بر اینکه در داخل شوروی مورد استقبال قرار گرفت؛ برای نویسندهاش نیز جایزه نوبل ادبیات را به ارمغان آورد. این حماسۀ دوهزارصفحهای به بیش از 52 زبان ترجمهشده است. داستان در اواخر امپراتوری تزار در روسیه است و مکان رمان در کنارۀ «رود دان» یا «دن» در روسیه رخ میدهد. به همین دلیل میخائیل شولوخوف نام کتابش را «دن آرام» گذاشته است چون شولوخوف معتقد است که در طول روایت پر پیچوخم داستان رودخانۀ «دن» همچنان آرام در جریان است. توصیۀ رهبری: «اگر کسی تاریخ وقایع آن انقلاب را خوانده باشد، به خشونتش پی میبرد. متأسفانه، اغلب جوانان ما، اصلاً از انقلابهای دیگر خبر ندارند. من گاهی از این بابت، واقعاً غصّه میخورم. اصلاً نمیدانند انقلاب سوسیالیستی شوروی سابق که بزرگترین انقلاب زمان معاصر تا قبل از انقلاب اسلامی بود و اینهمه هیاهو در دنیا داشت، در مقایسه با انقلاب ما، از چه ظواهر ناخوشایندی برخوردار بود... ... و در جایی دیگر میفرمایند: «دن آرام» یکی از بهترین رمانهای دنیاست. البته جلد اولش بهتر است... این را من قبل از انقلاب خواندم ... چرا من آخوند در یک کشور اسلامی کتاب دن آرام را میخوانم؟ اگر جاذبه نداشته باشد، اگر این کتاب لایق خواندن نباشد، یک نفر مثل من نمیرود آن را بخواند. اهمیت «دُن آرام» شولوخوف، به خاطر این است که چفت و بند داستانى اینها خیلى محکم است؛ یعنى همه جاى این داستان، صحیح پیشآمده است.»بیانات در دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگی کشور 22/04/1373